Onlangs verscheen de Landelijke Eerstelijns Samenwerkings Afspraak (LESA) Anticiperende besluitvorming over reanimatie bij kwetsbare ouderen. Hierin staat hoe huisartsen, specialisten ouderengeneeskunde en verpleegkundigen, verzorgenden en praktijkondersteuners kunnen samenwerken om tijdig besluiten over reanimatie te nemen in samenspraak met kwetsbare ouderen. Het beter afstemmen van de zorg rond het levenseinde op de wensen van de patiënt betekent voor hem een verbetering van kwaliteit van leven.
Belangrijk is om de patiënt evidence based informatie te verschaffen over het proces van reanimatie en de eventuele gevolgen daarvan. Die gevolgen kunnen ingrijpend zijn: na reanimatie na circulatiestilstand buiten het ziekenhuis verlaat 2,4 tot 14% van de 70-plussers levend het ziekenhuis en 3,3 tot 9,4% van de 80-plussers. Na reanimatie in het ziekenhuis verlaat circa 5,9 tot 32,7% van de 70-plussers levend het ziekenhuis, en van de 80-plussers 11 tot 17%. Ongeveer de helft van het aantal overlevenden van de gereanimeerde 70-plussers houdt geen tot milde neurologische schade over, de andere helft heeft blijvende neurologische schade. Ook milde neurologische schade kan ingrijpend zijn. De klachten variëren van gedeeltelijke verlamming tot blijvende geheugenproblemen. Veel kwetsbare ouderen waarderen het als de arts hierover proactief een gesprek aanbiedt om samen te besluiten wat bij een circulatiestoornis gewenst is (shared decision). Uiteraard is de (huis)arts hoofdbehandelaar, maar verpleegkundigen, verzorgenden en praktijkondersteuners zijn door hun regelmatige contact met kwetsbare ouderen belangrijke personen in dit proces. Zij kunnen gesprekken over reanimatie starten als voorbereiding op de besluitvorming tussen arts en patiënt.

Susan Umans